Projectmanagementkwaliteit (2024)

De projectmanagementkwaliteitsscan (PMK) bestaat uit 3 dimensies: techniek, gedrag en omgeving. Iedere dimensie bestaat uit 3 kwaliteitsaspecten. Deze zijn zorgvuldig vanuit de praktijk samengesteld en zeer belangrijk voor een succesvol projectresultaat. Ieder kwaliteitsaspect bevat 5 stellingen. Geef bij elke stelling aan in hoeverre deze van toepassing is op uw project. Een score van 1 is 'geheel niet van toepassing', een 2 is 'vaak niet van toepassing', een 3 is 'soms wel/soms niet van toepassing', een 4 is 'vaak van toepassing' en tot slot staat een score van 5 voor 'geheel van toepassing'.

Techniek - Productgericht plannen

info_outline

Eén van de grootste faalfactoren van ICT-projecten is onduidelijkheid over de scope van het project en dat projecten door belangen van meerdere partijen onnodig complex worden gemaakt. De scope van het project wordt vastgelegd in producten. Productgericht plannen is één van de beste technieken (PRINCE2) om de scope goed neer te zetten. Een product is alle in- of output van een project.

1. Is SMART beschreven wat het projectdoel is (waarom voeren we het project uit)?
info_outline

SMART staat voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden. Het moet voor de projectmanager en zijn team helder zijn wat van hem verwacht wordt. Een goede beschrijving (of visualisatie) van de eindsituatie is een enorm krachtig communicatiemiddel!

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
2. Is het projecteindresultaat (eindproduct) in een overzicht met een onderverdeling in deelproducten beschreven?
info_outline

De productdecompositie biedt een uitputtende, hiërarchische boomstructuur van de deliverables (fysiek, functioneel of conceptueel) die deel uitmaken van het project, die in geheel-deel relatie.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
3. Is voor ieder product een productbeschrijving of definitie opgesteld?
info_outline

Van de producten moeten de eigenschappen en criteria beschreven, zoals bronnen, formaat en uiterlijk. Bijvoorbeeld: "een tafel van 70x120 met een houten blad en vier grijze stalen poten om aan te kunnen vergaderen"

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
4. Is de planning met de belanghebbenden opgesteld voor de realisatie van producten?
info_outline

Door het betrekken van projectteamleden, leverancier, externe experts en eindgebruiker(s) ontstaat een realistische planning.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
5. Wordt de planning (frequent) bijgesteld?
info_outline

Een actuele planning is noodzakelijk voor goede sturing op het project.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens

Techniek - Projectorganisatie

info_outline

Uit onderzoeken naar faalfactoren bij ICT-projecten blijkt dat ICT-projecten onder andere mislukken door een niet goed ingerichte of werkende besturing. De projectorganisatie is een tijdelijke organisatie die ingesteld is om het beoogde projectresultaat te behalen. Wie doet wat, heeft welk mandaat en zorgt ook voor het nemen van de juiste beslissingen op het juiste moment. De besturing wordt ingericht cf (PRINCE2) met een business executive, senior user en senior leverancier.

6. Zijn de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de rollen van de stuurgroepleden en de projectmanager vastgelegd?
info_outline

Een goede taakverdeling is onmisbaar voor goed projectmanagement. De rollen en bijbehorende verantwoordelijkheden taken moeten toegewezen en bekend/doorgesproken zijn.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
7. Zijn de rollen, taken en verantwoordelijkheden van de stuurgroep met de betrokken stuurgroepleden besproken?
info_outline

Om een passende projectsamenstelling te krijgen en draagvlak te creëren is het verstandig om een voorgestelde projectorganisatiestructuur te bespreken met de (beoogde) stuurgroepleden en de direct betrokken medewerkers.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
8. Zijn er afspraken gemaakt met de stuurgroep over de voortgang van het project (rapportage)?
info_outline

Periodiek moet de voortgang onderwerp van gesprek zijn tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
9. Is de projectorganisatie door de opdrachtgever formeel bekend gemaakt?
info_outline

Het is goed dat de opdrachtgever (of projectleider uit naam van de opdrachtgever) de projectorganisatiestructuur communiceert naar de direct en indirect betrokkenen zodat iedereen weet en ziet dat het project bestaat en wie hieraan deelnemen.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
10. Stuurt de projectmanager op de gemaakte afspraken met de stuurgroepleden over hun rol en verantwoordelijkheden?
info_outline

De projectmanager moet zorgen dat hij afspraken maakt met de opdrachtgever over de manier waarop zij hun rol en verantwoordelijkheden oppakken.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens

Techniek - Risicomanagement

info_outline

Tijdens de uitvoering van het project wordt te weinig actief gestuurd op risico's, het nemen van (verantwoordelijkheid voor) maatregelen, beleggen van het eigenaarschap of noodzakelijke budget hiervoor. Een risico is (een) onzekerheid die, als het zich voordoet, een effect heeft op het behalen van het eindresultaat/ -doel. Het risico kan een negatieve bedreiging zijn, maar ook een positieve kans. Risico's managen is een belangrijke factor in projecten en één van de belangrijkste redenen om projectmanagement in te richten.

11. Zijn bij de start van het project de projectrisico's en kansen geïdentificeerd?
info_outline

Zonder deze inventarisatie in een risicologboek loop je het risico dat dat je project niet over de juiste informatie beschikt om het tot een goed resultaat te brengen.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
12. Is een proces ingericht voor het actief kunnen signaleren van het eventuele optreden van risico's?
info_outline

Het identificeren en afhandelen van risico's, kansen en bedreigingen is een doorlopend proces waarbij de projectmanager verantwoordelijk is voor de uitvoering ervan.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
13. Bevat het risicoregister altijd actuele informatie over de risico’s?
info_outline

Zijn de kans en impact bekend, zijn er eventuele tegenmaatregelen bekend, zijn er actiehouders etc.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
14. Zijn er risico-actiehouders toegewezen om de maatregelen uit te voeren?
info_outline

De rol van risico-eigenaar ligt bij de business, de actiehouder kan bij elke andere rol in het project liggen

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
15. Zijn er reguliere reviews gepland om te beoordelen of de maatregelen en het risicomanagement werken?
info_outline

Bijvoorbeeld via een reguliere bespreking met betrokkenen / stakeholders.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens

Gedrag - Leiderschap

info_outline

Leiderschap is het vermogen om op basis van een heldere visie en integere houding een zodanige invloed uit te oefenen dat mensen bereid zijn van harte te volgen. De effectiviteit van leiderschap is afhankelijk van kenmerken van de leider en van de situatie waarin de leider optreedt en staat daarmee in nauw verband met de andere kwaliteitsaspecten van de projectmanagement kwaliteitsscan.

16. Zijn de bekwaamheid en betrokkenheid van de projectmedewerkers bepaald op basis van getoonde inzet van kennis, vaardigheden en ervaring?
info_outline

De projectmanager moet bij de samenstelling van zijn projectteam een goede inschatting maken van de kennis, kunde en ervaring van de mensen die hij in zijn team krijgt/inhuurt. Is de medewerker voldoende capabel om de projecttaken te vervullen.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
17. Zijn op basis van de bereidwilligheid en bekwaamheid van de medewerkers de daarvoor benodigde sturingsstijl per medewerker bepaald?
info_outline

Hersey heeft bijvoorbeeld een theorie ontwikkeld waarin de mate van bereidwilligheid van de projectmedewerker voor het uitvoeren van de taak in combinatie met bekwaamheid de mate van sturing bepalen of juist ondersteuning die de medewerker in een bepaalde situatie nodig heeft. Er wordt onderscheid gemaakt in dirigerende, overtuigende, overleg en delegerende stijl.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
18. Heb je daar waar mogelijk, persoonlijke ontwikkeldoelen van teamleden en projectresultaten op elkaar afgestemd?
info_outline

Het kan voorkomen dat het realiseren van bepaalde projectresultaten onderdeel is van of bijdraagt aan een persoonlijk ontwikkelplan van een medewerker. Dit levert een win-win situatie op.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
19. Heb je voorbeeldgedrag getoond ten aanzien van de gewenste houding in het team?
info_outline

Alles dat jij als projectmanager zegt en doet, ligt onder een vergrootglas. Dat kan goed voor je uitpakken indien jij je hier bewust van bent.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
20. Is er tijdens het project gebruik gemaakt van toetsing op jouw leiderschapsstijlen?
info_outline

Om feedback op te halen voor jouw handelen zou je een 360 feedback kunnen toepassen.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens

Gedrag - Teamwerk

info_outline

Dat mensen tijdelijk in een project zijn aangesteld, wil nog niet zeggen dat daarmee een team ontstaat. Daar zal de projectmanager voldoende aandacht aan moeten besteden. Teamwerk is het realiseren van een (deel)resultaat of werkpakket door middel van samenwerking in een team, teneinde een gemeenschappelijk doel te realiseren.

21. Is een gezamenlijke kick-off georganiseerd?
info_outline

Het is belangrijk dat het projectteam een goed beeld heeft van de resultaten die gehaald moeten worden. Een schets van het eindbeeld en de nut en noodzaak daarvan kan het team de juiste context geven en zelfredzaamheid vergroten.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
22. Zijn er (gedrags)afspraken gemaakt binnen het team?
info_outline

Bijvoorbeeld ten aanzien van werktijden, openheid, vertrouwelijkheid en respect.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
23. Is er gestuurd op het optimaal laten presteren van het team als geheel?
info_outline

Volgens het model van Tuckman is dat de fase van 'performing'

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
24. Zijn er activiteiten ter bevordering van teambuilding georganiseerd?
info_outline

Zoals voldoende projectborrels, teamuitjes e.d. te organiseren.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
25. Is er tijdens het project gebruik gemaakt van collegiale reviews, audits of een intervisie?
info_outline

Voorkomt tunnelvisie en met bijvoorbeeld een 4-ogen principe verhoogt dat de kwaliteit.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens

Gedrag - Beinvloedstijl

info_outline

Afhankelijk van de situatie en de daarbij betrokken personen is een bepaalde stijl of combinatie van stijlen meer of minder effectief. De projecten die de projectmanager uitvoert kenmerken zich o.a. door complexiteit en veel verschillende belangen in de directe omgeving. Diverse stakeholders beïnvloeden de projectmanager dagelijks. Anderzijds beïnvloedt de projectmanager direct betrokkenen binnen het projectteam of daarbuiten dagelijks om een specifiek doel te bereiken. Expliciet stilstaan bij de inzet van beïnvloedingstechnieken of het herkennen van de toepassing daarvan door anderen kan een belangrijke meerwaarde zijn in de projectuitvoering.

26. Weet je op welke belanghebbenden je invloed hebt?
info_outline

De te gebruiken basisrelaties daarin zijn: (1) coalitiepartner (2) bondgenoot (3) opportunist (4) twijfelaar (5) vijand (6) opponent.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
27. Zijn de stakeholderanalyse, beïnvloeding strategieën en communicatieplan op elkaar afgestemd?
info_outline

Het is belangrijk dat er samenhang is tussen de analyse, strategie en plan om de juiste beïnvloeding op het juiste moment bij de juiste doelgroep te bereiken.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
28. Heb je verschillende invloedstijlen toegepast afhankelijk van zijn positie ten opzichte van de betreffende belanghebbenden?
info_outline

Gedurende de looptijd van het project kunnen meerdere zaken veranderen die van invloed zijn op het project (zoals wijzigingen in stakeholders, teamleden, etc.). Daarnaast moet de effectiviteit van de beïnvloeding strategie regelmatig getoetst en eventueel aangepast worden.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
29. Heb je het eigen belang steeds afgewogen tegen het belang van een meerderheid van de belanghebbenden?
info_outline

De relatie met belanghebbende is belangrijk voor het welslagen van een project. Maar kan onder druk komen te staan door verschillende belangen. Het is aan de projectmanager om hierin een balans te vinden in de relatie en de belangen.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
30. Is per belanghebbende bijgestuurd op basis van het effect van de beïnvloedingsstrategie?
info_outline

Regelmatig polsen van de geschiktheid van de opgeleverde (tussen)producten bij de ontvangers/gebruikers geeft veel inzicht en info over het succes van het project. Door dit vroegtijdig te doen kan snel bijgestuurd worden indien de resultaten niet de verwachting waarmaken.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens

Omgeving - Cultuur

info_outline

Een belangrijk aspect waar de projectmanager rekening mee dient te houden is de cultuur van de organisatie waarin het project wordt uitgevoerd. Met cultuur bedoelen we hier: de gemeenschappelijke waarden en normen van een groep mensen en de daaruit voortvloeiende manieren van doen (gedrag). De cultuur is zeer bepalend voor de manier waarop betrokkenen tegen verandering aan kunnen kijken en bepaalt voor een groot deel de aanpak en uitvoering van het project. Vaak is de cultuur sterker dan elke strategie of organogram.

31. Zijn de dominante aspecten van de organisatiecultuur (rituelen, helden, wat werkt en wat niet) bepaald?
info_outline

Het is goed om zo snel mogelijk een beeld te krijgen van de organisatiecultuur en hier je weg in te vinden (voor zover dat nodig is). Als je dit negeert zal het project waarschijnlijk "stroef" verlopen.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
32. Is gekeken naar de veranderbereidheid en de veranderingscapaciteit van de organisatie?
info_outline

Het verandervermogen van de organisatie (lees de lijnorganisatie) bepaalt hoe hoog de lat gelegd kan worden. Doelstellingen moeten realistisch, haalbaar en behapbaar zijn voor de lijnorganisatie.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
33. Is bepaald welke projectaanpak het beste werkt binnen de organisatie- en verandercultuur (de veranderstrategie)?
info_outline

De projectaanpak en de juiste aanpak voor de verandering is mede gebaseerd op weerstand doorbreken of juist positieve energie in de organisatie gebruiken.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
34. Is bepaald welke profielen passen bij de organisatie- en verandercultuur en deze toegepast bij de werving van projectmedewerkers?
info_outline

Bijvoorbeeld op basis van de verschillende kleuren van De Caluwé die iets zeggen (generalistisch) over de manier waarop in het algemeen in een organisatie gedacht wordt. we onderscheiden: Geeldenken, blauwdenken, rooddenken, groendenken, en witdenken.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
35. Is de veranderstrategie bij belangrijke veranderingen of faseovergangen bijgesteld?
info_outline

Bijvoorbeeld bij een directiewissel, nieuwe organisatiestrategie etc..

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens

Omgeving - Belanghebbenden

info_outline

Een stakeholder of belanghebbende is een individu of groep die een belang heeft in het project, die invloed heeft op het project en op de projectresultaten en de baten. Het is vitaal voor het succes van een project dat de belanghebbenden of stakeholders op een juiste wijze benaderd worden. De invloed van stakeholders kan zowel positief als negatief zijn op het verwezenlijken van het projectresultaat. Het verkennen van het krachtenveld en actief managen van dit krachtenveld is één van de kritische succesfactoren voor het bereiken van projectsucces.

36. Zijn de belanghebbenden van het project (belang en invloed) geïdentificeerd?
info_outline

Bijvoorbeeld op basis van een krachtenveldanalyse/belanghebbende analyse?

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
37. Is voor elke (groep van) belanghebbende het belang en invloed vastgesteld?
info_outline

Houd ook rekening met hun onderlinge relaties met behulp van een omgevingskaart.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
38. Heeft de projectmanager een beeld van de mate van invloed van de belanghebbenden?
info_outline

Dit kan bijvoorbeeld door middel van een ingevulde actorenkaart. Een actorenkaart bestaat uit actor, de rol, het belang, de invloed, de relatie, het betrekken, de benadering en de korte termijn actie.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
39. Is voor elke (groep van) belanghebbenden een benaderingsstrategie vastgesteld?
info_outline

Benaderbaar geeft aan in welke mate het überhaupt mogelijk is om met specifieke personen in contact te kunnen komen. Dit heeft veelal te maken met de functie die deze persoon heeft. Het kan zijn dat deze, uit hoofde hiervan wordt afgeschermd. Bereikbaarheid heeft meer te maken met tijd. Heeft de persoon in kwestie wel tijd om je te woord te staan? Of is een andere wijze van benaderen wellicht handiger.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
40. Wordt er bijgestuurd op basis van de effecten van de benaderingsstrategie?
info_outline

Indien blijkt dat de gekozen manier van benadering niet aanslaat of niet geheel voldoet, moet de projectmanager dit constateren en hierop actie ondernemen.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens

Omgeving - Communicatie

info_outline

De projectmanager opereert binnen een bepaalde (organisatie-)cultuur en met belanghebbenden die op een eigen manier met de voorgestelde veranderingen zullen (willen) omgaan. Om hierbinnen te opereren en de belangrijkste partijen mee te krijgen is communicatie essentieel. De projectmanagementkwaliteitsscan gaat uit van de analyse van de heersende cultuur, de belanghebbenden en de beste manier van communicatie daarbinnen en mee. Deze analyses leiden tot strategieën en het bewaken van de uitvoering daarvan om continue te leren en de strategie te verbeteren. In de top 10 van meest voorkomende faalfactoren bij projecten heeft miscommunicatie of het ontbreken van een goede communicatie binnen en buiten het project helaas vrijwel altijd een hoge positie.

41. Zijn de communicatiedoelstellingen, kernboodschap en te bereiken effect per doelgroep in het (communicatie)plan beschreven?
info_outline

Hoe je een boodschap communiceert is belangrijk. De projectmanager moet goed nadenken over zijn communicatie en desnoods hierover advies inwinnen.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
42. Zijn er spelregels m.b.t. communicatie binnen het projectteam afgesproken? 
info_outline

Afspraken over bijvoorbeeld escalaties, wie spreek wanneer met de opdrachtgever, hoe communiceren we onderling met elkaar etc. 

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
43. Wordt de inhoud van de communicatie-uitingen opgesteld door een communicatieadviseur?
info_outline

Helder communiceren is een vak apart.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
44. Sluiten de communicatie-uitingen voldoende aan bij de informatiebehoeften en -verwachtingen van de doelgroep (alle belanghebbenden)?
info_outline

Van een berichtje in een nieuwsbrief tot 'face to face', oftewel van laag niveau tot zeer hoog niveau van benaderen.

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens
45. Worden de communicatie-uitingen (frequent) bijgesteld?
info_outline

Elke fase in een project heeft vaak zijn eigen communicatie strategie

Geheel oneens
Helemaal eens
Geheel oneens
Helemaal eens